Czym są rany i jak się je dzieli?
Rana to nic innego, jak przerwanie ciągłości tkanek bądź ich uszkodzenie, do którego dochodzi na skutek działania czynniki uszkadzającego. Takim czynnikiem może być zarówno uraz mechaniczny, uraz chemiczny, jak i uraz termiczny. Ranę może spowodować również energia promienista. Biorąc pod uwagę szybkość gojenia rany, wyróżnia się rany ostre oraz przewlekłe. Te ostre goją się naprawdę szybko, najczęściej w ciągu od dwóch do siedmiu dni, a tym samym nie są poważnym problemem medycznym. Rany przewlekłe to natomiast rany, które nie chcą się goić. Co jednak ciekawe, kryterium czasowe jest w tym przypadku postrzegane różnie przez różnych specjalistów. Jedni uważają, że rany przewlekłe to te, które nie goją się w ciągu tygodnia – dwóch, inni z kolei wydłużą ten czas do nawet ośmiu tygodni.
Zdecydowanie najczęściej rany pojawiają się na skutek urazu. Najkrótszy czas gojenia występuje w drobnych zadrapaniach, otarciach naskórka, a także drobnych i niezakażonych ranach ciętych, do których zalicza się między innymi przecięcia nożem kuchennym. Już jednak w przypadku ran kłutych, szarpanych oraz oparzeń czas gojenia jest zdecydowanie dłuższy. Dokładnie tak samo jest wtedy, kiedy mamy do czynienia z ranami pojawiającymi się jako powikłanie chorób przewlekłych.
Proces gojenia ran
Gojenie ran to proces o charakterze złożonym. Zaangażowane są w niego komórki skóry, krwi, wiele substancji, które znajdują się w naszym ciele, a także cały układ odpornościowy. Tak naprawdę proces gojenia rany zaczyna się niemalże zaraz po tym, jak ona powstała. Pierwszy etap to wypełnienie rany skrzepem krwi. Jest to biologiczny opatrunek, który zapewnia ranie ochronę przed nadmiernym odwodnieniem, a także wnikaniem do jej wnętrza różnego rodzaju drobnoustrojów. Strup, który często pojawia się nad skrzepem jest swojego rodzaju barierą ochronną. Pod nim gromadzą się komórki żerne – makrofagi – których zadaniem jest oczyszczenie rany z obumarłych komórek. Niewielkie rany goją się zupełnie, nie pozostawiając po sobie blizny. Jeśli jednak mamy do czynienia z ranami dużymi i głębokimi, trzeba liczyć się z powstaniem blizny.
Co wpływa na opóźnienie procesu gojenia rany?
Do czynników, które wpływają na opóźnienie gojenia rany zalicza się:- zakażenie rany;- obecność w ranie tkanki martwiczej;- nadmierne wysuszenie rany/zbyt duży wysięk w ranie;- zbyt małe ukrwienie obszaru rany;- rozległość rany;- uszkodzenie rany.Również zły stan ogólny organizmu – na przykład niedożywienie – przekłada się na to, jak szybko goi się rana. Duże znaczenie mają niedobory witaminowe, osłabiona odporność, współistnienie chorób przewlekłych, a także stosowanie takich leków, jak sterydy oraz leki obniżające krzepliwość krwi.
Jak postępować z raną?
Przede wszystkim trzeba pamiętać, że rana, która jest zaopatrzona prawidłowo goi się zdecydowanie szybciej. Jeśli powstanie blizna, będzie ona znacznie mniej widoczna. Dlatego tak ważne jest, aby przestrzegać kilku prostych zasad.
Przede wszystkim ranę należy oczyścić. Miejsce zranienia należy przemyć. Można do tego użyć zwykłej przegotowanej wody bądź soli fizjologicznej. Następnym krokiem jest dezynfekcja, a więc zabicie drobnoustrojów, które mogą znajdować się w ranie. Niezbędne jest zastosowanie środków odkażających. Obecnie nie zaleca się sięgania po środki, które zawierają alkohol bądź jodynę. Mogą one bowiem działać drażniąco na ranę, a w konsekwencji prowadzić do jej powiększenia. Może to też skutkować wysuszeniem rany, co zawsze wydłuża proces gojenia.
Na oczyszczoną i zdezynfekowaną ranę należy założyć opatrunek. Jeśli rana jest niewielka, w zupełności wystarczy niewielki plaster. Jeśli jest to rana z wysiękiem, najlepiej sprawdzi się opatrunek chłonny. W przypadku ran suchych dobrym wyborem są opatrunki hydrożelowe. Jeżeli rana jest zakażona, dobrze jest zastosować opatrunki ze srebrem.
